میلگرد چیست و انواع آن

میلگرد چیست؟ معرفی انواع میلگرد ساده و آجدار

میلگرد (Rebar) یکی از اجزای اصلی سازه‌های بتنی است که برای تحمل نیروهای کششی و جلوگیری از ترک‌خوردگی در بتن به کار می‌رود. بتن به‌طور ذاتی مقاومت فشاری بالایی دارد اما در برابر نیروهای کششی ضعیف است؛ به همین دلیل، میلگرد به عنوان عنصر تقویتی در داخل بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میلگردها از نظر شکل ظاهری و سطح مقطع به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند:
۱. میلگرد ساده
۲. میلگرد آجدار

میلگرد ساده (Plain Bar)

میلگرد ساده سطحی صاف و بدون آج دارد. این میلگرد معمولاً زمانی استفاده می‌شود که چسبندگی زیاد بین بتن و میلگرد مورد نیاز نباشد؛ مانند استفاده در خرپاها، نعل درگاه‌ها و پروژه‌هایی با بارهای موقت.

ویژگی‌های میلگرد ساده:

  • فاقد شیار و برجستگی سطحی

  • دارای انعطاف‌پذیری بالا نسبت به میلگرد آجدار

  • مقاومت کششی در حدود ۲۴۰ نیوتن بر میلی‌متر مربع

  • مناسب برای شکل‌دهی و جوشکاری آسان‌تر

به‌دلیل نداشتن آج، این نوع میلگرد اتصال مکانیکی کمتری با بتن دارد و در پروژه‌هایی که تنش کششی بالا وجود ندارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

میلگرد آجدار (Deformed Bar)

میلگرد آجدار دارای برجستگی‌ها و شیارهایی (آج) روی سطح خود است که باعث افزایش چسبندگی با بتن می‌شود. این ویژگی از لغزش میلگرد در بتن جلوگیری کرده و مقاومت سازه را در برابر نیروهای کششی و برشی به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.

میلگرد آجدار پراستفاده‌ترین نوع میلگرد در ساخت‌وساز است و در انواع مختلف با شکل آج متفاوت تولید می‌شود.

 

انواع میلگرد آجدار و ویژگی‌های آن

1. میلگرد آجدار مارپیچ (نوع A2)

این نوع میلگرد دارای آج‌های مارپیچی در امتداد طول میلگرد است.

  • مقاومت کششی: حدود ۳۴۰ نیوتن بر میلی‌متر مربع

  • شکل‌پذیری مناسب برای خم‌کاری در قطعات بتنی

  • استفاده در میلگردهای خاموتی و سازه‌هایی با بار متوسط

2. میلگرد آجدار جناقی (نوع A3)

در میلگرد A3، شیارهای سطحی به شکل جناقی (زیگزاگی) طراحی شده‌اند که موجب چسبندگی بیشتر و مقاومت بالاتر در برابر نیروهای کششی می‌شود.

  • مقاومت کششی: حدود ۴۰۰ نیوتن بر میلی‌متر مربع

  • مناسب برای تیرها، ستون‌ها و سازه‌های باربر اصلی

  • شکل‌پذیری کمتر نسبت به میلگرد A2 (تردتر)

3. میلگرد آجدار مرکب (نوع A4)

میلگرد آجدار مرکب دارای ترکیبی از آج‌های مارپیچ و جناقی است و استحکام بسیار بالایی دارد.

  • مقاومت کششی: حدود ۵۰۰ نیوتن بر میلی‌متر مربع

  • مناسب برای سازه‌های سنگین و پروژه‌های صنعتی بزرگ

  • چسبندگی عالی با بتن و مقاومت بالا در برابر لغزش


 مقایسه میلگرد ساده و آجدار

ویژگی میلگرد ساده میلگرد آجدار
سطح مقطع صاف و بدون شیار دارای آج‌های برجسته
چسبندگی با بتن کم بسیار زیاد
شکل‌پذیری بالا متوسط تا پایین
کاربرد خرپا، نعل درگاه، سازه‌های سبک تیر، ستون، پی، فونداسیون
مقاومت کششی حدود ۲۴۰ MPa بین ۳۴۰ تا ۵۰۰ MPa

نکات مهم در انتخاب میلگرد مناسب

  • نوع میلگرد باید بر اساس میزان بار وارد بر سازه و محل استفاده انتخاب شود.

  • برای بخش‌های اصلی سازه (تیر، ستون، فونداسیون) معمولاً از میلگردهای آجدار A3 یا A4 استفاده می‌شود.

  • در سازه‌هایی که نیاز به انعطاف یا شکل‌دهی بالا دارند (مثل خاموت‌ها)، میلگرد A2 یا ساده انتخاب بهتری است.


 جمع‌بندی

میلگردها عنصر حیاتی در سازه‌های بتنی هستند که با انتخاب صحیح نوع آن می‌توان دوام، استحکام و ایمنی سازه را تضمین کرد.
میلگردهای آجدار به دلیل چسبندگی بالا، مقاومت کششی زیاد و دوام طولانی، پرکاربردترین نوع در پروژه‌های ساختمانی محسوب می‌شوند.
در مقابل، میلگردهای ساده با قابلیت خم‌کاری بهتر، برای بخش‌هایی با نیاز به انعطاف بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.